Otizm Nedir?
Otizm spektrum bozukluğu, erken çocukluk döneminde ortaya çıkan, bireyin yaşamı boyunca süren gelişimsel yetersizlik ve nörolojik bozukluktur. Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde davranış aşırılıkları, sosyal ilişkilerde güçlük, iletişim becerilerinde yetersizlik ve rutinlere bağlılık gözlemlenebilir.
Nedenleri Nelerdir?
Otizm spektrum bozukluğu, tek ve bilinen bir sebeple açıklanamaz. Otizmin pek çok faktörün birbiriyle etkileşimi sonucunda ortaya çıktığı söylenmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalar hem genetik hem çevresel faktörlerin etkileşiminden söz etmektedir.
Semptomları - Belirtileri Nelerdir?
Otizmin özellikleri ve şiddet seviyesi kişiye göre değişiklik göstermekte olup aşağıda yer alan belirtiler genel olarak gözlemlenmektedir.
• Göz teması kuramama.
• Seslenildiğinde dönüp bakmama, sanki işitmiyor gibi davranmak.
• Yaşıtları ile uygun ilişki kuramamak, birlikte oynamamak.
• Tek başına olduğu etkinlikleri tercih etme, başka bir dünyadaymış gibi davranmak.
• Başkalarının sevinç ve üzüntülerine tepkisiz kalma.
• Kendi duygularını paylaşamama.
• Toplum kurallarını anlama ve uygulamada güçlük çekmek.
• Başkalarının yüz ifadelerini anlamamak.
• Seslenildiğinde dönüp bakmama, sanki işitmiyor gibi davranmak.
• Yaşıtları ile uygun ilişki kuramamak, birlikte oynamamak.
• Tek başına olduğu etkinlikleri tercih etme, başka bir dünyadaymış gibi davranmak.
• Başkalarının sevinç ve üzüntülerine tepkisiz kalma.
• Kendi duygularını paylaşamama.
• Toplum kurallarını anlama ve uygulamada güçlük çekmek.
• Başkalarının yüz ifadelerini anlamamak.
• Konuşmada gecikme, zorlanma veya konuşma yetisinin gelişmemesi,
• Tekrarlayıcı, basmakalıp ve tekdüze konuşmak, karşılıklı konuşmayı başlatamamak veya başladığında devam ettirememek.
• Beden dilini, jest ve mimikleri anlamada, kullanmada zorluk çekmek ve taklit becerilerini kullanamamak.
• - Duygularını farklı algılamak, örneğin; sese, ışığa, dokunmaya olağandışı tepki vermek ve tehlikeyi algılayamamak.
• Bir şeye ihtiyaçları olduğunda karşısındakinin elinden tutarak istediği şeye doğru yönlendirmek.
• Tekrarlayıcı, basmakalıp ve tekdüze konuşmak, karşılıklı konuşmayı başlatamamak veya başladığında devam ettirememek.
• Beden dilini, jest ve mimikleri anlamada, kullanmada zorluk çekmek ve taklit becerilerini kullanamamak.
• - Duygularını farklı algılamak, örneğin; sese, ışığa, dokunmaya olağandışı tepki vermek ve tehlikeyi algılayamamak.
• Bir şeye ihtiyaçları olduğunda karşısındakinin elinden tutarak istediği şeye doğru yönlendirmek.
• Çoğu zaman tek veya sınırlı bir bilgi kapasitesine sahip olmak, bir konu ya da bir nesneye odaklanıp, diğer hiçbir konuyla ilgilenmemek.
• Değişikliklere direnç göstermek, günlük yaşamdaki alışkanlıklarına aşırı bağlı olmak.
• Anlamsız sözcükleri üst üste tekrarlamak, sen ve ben zamirlerini karıştırmak.
• Konuşulan bazı kelimeleri hemen tekrar etme veya günler, aylar, yıllar önce duyduğu sözleri aynı ses tonu ve vurgulama ile tekrar etmek (ekolali)
• Sallanmak, kendi etrafında dönmek, el parmaklarını gözünün önüne getirip oynatmak, el kol çırpmak gibi anlamsız yineleyici hareketler yapmak.
• Öfke nöbetleri
• Kendine zarar verici davranışlarda bulunmak
• Bir neden yokken gülmek veya ağlama
• Tek tip beslenme
• Uyku sorunları yaşamak
• Oyuncakların dönen parçalarına, açılır kapanır kapılara, hızlı dönen nesnelere aşırı bağlanmak.
• Değişikliklere direnç göstermek, günlük yaşamdaki alışkanlıklarına aşırı bağlı olmak.
• Anlamsız sözcükleri üst üste tekrarlamak, sen ve ben zamirlerini karıştırmak.
• Konuşulan bazı kelimeleri hemen tekrar etme veya günler, aylar, yıllar önce duyduğu sözleri aynı ses tonu ve vurgulama ile tekrar etmek (ekolali)
• Sallanmak, kendi etrafında dönmek, el parmaklarını gözünün önüne getirip oynatmak, el kol çırpmak gibi anlamsız yineleyici hareketler yapmak.
• Öfke nöbetleri
• Kendine zarar verici davranışlarda bulunmak
• Bir neden yokken gülmek veya ağlama
• Tek tip beslenme
• Uyku sorunları yaşamak
• Oyuncakların dönen parçalarına, açılır kapanır kapılara, hızlı dönen nesnelere aşırı bağlanmak.
Tanı koyabilecek kişiler, yalnızca konunun uzmanı olan doktorlardır. Tanı, uzmanlar tarafından çocuğun gözlenmesi, gelişim testleri yapılması ve anne-babalara çocuğun gelişimi hakkında sorular sorulmasıyla konur. Otizmin tanısı 12 aylıktan itibaren konabilir. Erken yaşta tanı konması, bir an önce eğitimin başlaması açısından önemlidir.
Otizm spektrum bozulukluğu tanısı koyabilecek uzmanlar çocuk ruh hastalıkları uzmanları ve çocuk nörologlarıdır.
Otizm spektrum bozulukluğu tanısı koyabilecek uzmanlar çocuk ruh hastalıkları uzmanları ve çocuk nörologlarıdır.
Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Bölümü bulunan üniversite hastanelerine başvurabilirsiniz.
Çocuk ruh hastalıkları uzmanı veya çocuk nörologu bulunan Sağlık Bakanlığı’na bağlı devlet hastanelerine başvurabilirsiniz.
Eğer çocuğunuz otizm tanısı alırsa, ‘Çocuk Özel Gereksinim Raporu’ (ÇÖZGER) çıkartmanız gerekir.
Çocuk ruh hastalıkları uzmanı veya çocuk nörologu bulunan Sağlık Bakanlığı’na bağlı devlet hastanelerine başvurabilirsiniz.
Eğer çocuğunuz otizm tanısı alırsa, ‘Çocuk Özel Gereksinim Raporu’ (ÇÖZGER) çıkartmanız gerekir.